Hoe regel ik mijn pensioen als zzp’er?

Als zzp’er ben je zelf verantwoordelijk voor je pensioen. Je bouwt niets automatisch op, tenzij je daar actief voor kiest. De belangrijkste opties zijn: sparen via een lijfrenteverzekering, banksparen, of zelf beleggen. Ook kun je fiscaal voordeel halen met de oudedagsreserve (FOR) en aanvullende privéoplossingen. In dit artikel ontdek je welke keuzes je hebt en hoe je slim begint, zonder onnodige kosten.

Waarom pensioenopbouw belangrijk is voor zelfstandigen

Zzp’er zijn geeft je vrijheid, maar ook verantwoordelijkheid. Werknemers bouwen via hun werkgever automatisch pensioen op. Als zzp’er moet je het zelf regelen. Doe je dat niet, dan val je straks terug op alleen de AOW. Dat betekent een basisinkomen van ongeveer €1.400 netto per maand (voor alleenstaanden), wat voor de meesten niet genoeg is om comfortabel te leven.

Een goed pensioen zorgt ervoor dat je kunt blijven leven op het niveau dat je gewend bent, ook als je stopt met werken.

Hoe bouw je als zzp’er pensioen op?

Je hebt verschillende manieren om vermogen op te bouwen voor later. Welke methode het beste bij jou past, hangt af van je inkomen, je risicobereidheid en hoe dicht je bij je pensioenleeftijd zit. De drie belangrijkste zijn:

1. Sparen of beleggen binnen een pensioenproduct. Denk aan een lijfrenteverzekering of bankspaarrekening. Het geld dat je daar inlegt, is meestal fiscaal aftrekbaar.
2. Vrij sparen of beleggen. Je kunt ook zelf sparen of beleggen via een normale rekening. Dat is flexibeler, maar zonder belastingvoordeel. Lees hier meer over belastingen voor zzp’ers.
3. Investeren in vermogen is ook een optie. Bijvoorbeeld in vastgoed, je bedrijf of andere beleggingen die later inkomen opleveren.

Wat is een lijfrenteverzekering?

Een lijfrenteverzekering is een klassieke pensioenoplossing. Je stort periodiek geld in een verzekering bij een bank of verzekeraar, en dat bedrag wordt belegd of gespaard. Op de pensioendatum ontvang je dan een maandelijkse uitkering.

De voordelen zijn dat je inleg fiscaal aftrekbaar is binnen je jaarruimte. Je betaalt pas belasting als je uitkeringen ontvangt, vaak tegen een lager tarief. Ook niet onbelangrijk: je kunt kiezen uit vaste of variabele rendementen.

Nadelen? Je geld zit vast tot je pensioendatum en de kosten en voorwaarden verschillen sterk per aanbieder.

Een lijfrente is vooral geschikt als je zekerheid wilt en niet van plan bent om het geld tussentijds te gebruiken.

Wat is banksparen?

Banksparen is vergelijkbaar met een lijfrenteverzekering, maar is transparanter en vaak goedkoper. Je stort geld op een geblokkeerde bankrekening en mag het pas opnemen zodra je met pensioen gaat.

Voordelen? Lage kosten en duidelijke voorwaarden. Je bepaalt zelf of je spaart of belegt en je profiteert van fiscaal voordeel. De inleg is aftrekbaar, en de uitkering wordt pas later belast.

Het heeft ook een mindere kant. Het is minder flexibel en je kunt het geld niet zomaar opnemen. Ook het rendement hangt af van spaarrente of beleggingsresultaten. Banksparen is populair bij zzp’ers die zekerheid zoeken zonder verzekeringsconstructie.

Wat is de oudedagsreserve (FOR)?

De fiscale oudedagsreserve (FOR) was jarenlang een populaire manier om pensioen op te bouwen via de belasting. Je kon jaarlijks een deel van je winst reserveren als oudedagsvoorziening, waardoor je minder belasting betaalde.

Sinds 2023 kun je geen nieuwe bedragen meer toevoegen aan de FOR. Wat je eerder hebt opgebouwd, blijft wel bestaan, maar moet uiteindelijk omgezet worden in een lijfrente of uitgekeerd worden bij het beëindigen van je onderneming.

De FOR is dus aan het verdwijnen. Voor nieuwe opbouw zijn lijfrente en banksparen nu de beste alternatieven.

Hoeveel moet je sparen voor een goed pensioen?

Een veelgemaakte fout is denken dat je later met “een paar duizend euro per jaar” wel klaar bent. In werkelijkheid is pensioenopbouw een kwestie van lange adem en consistentie.

Wil je ongeveer 70% van je huidige inkomen behouden? Dan moet je jaarlijks ongeveer 10% tot 15% van je bruto inkomen reserveren.

Verdien je €50.000 per jaar, dan leg je idealiter €5.000 tot €7.500 per jaar opzij.
Begin je jong, dan profiteer je van rendement op rendement, dit is het grote voordeel van vroeg starten. Zelfs kleine bedragen helpen. €200 per maand vanaf je 30e kan uitgroeien tot meer dan €150.000 op je 67e, afhankelijk van rendement.

Wat is het verschil tussen banksparen en zelf beleggen?

Met zelf beleggen heb je maximale vrijheid want je bepaalt alles zelf. Waar, hoeveel en wanneer je investeert. Het nadeel is dat er geen fiscale aftrek is, en je zelf discipline moet opbrengen om het geld niet aan te raken.

Banksparen is fiscaal aantrekkelijker en veiliger. De bank houdt toezicht, en het geld is wettelijk geblokkeerd tot je pensioen.

Veel zzp’ers combineren beide: een deel fiscaal via banksparen of lijfrente en een deel vrij beleggen of sparen voor extra flexibiliteit.

Welke fiscale voordelen heb je als zzp’er bij pensioenopbouw?

De overheid stimuleert zelfstandigen om zelf voor hun oude dag te sparen. Dat betekent dat je via bepaalde regelingen belastingvoordeel krijgt, zolang je het geld daadwerkelijk voor pensioen gebruikt. De belangrijkste zijn jaarruimte, reserveringsruimte, fiscale aftrekbaarheid en vrijstelling in box 1.

De jaarruimte is het bedrag dat je jaarlijks mag inleggen in een lijfrente of bankspaarrekening en dat je mag aftrekken van je belastbare inkomen. Hoeveel dit is, hangt af van je winst en het feit of je al ergens anders pensioen opbouwt. Heb je de afgelopen jaren niet je volledige jaarruimte benut? Dan mag je dat alsnog inhalen met de reserveringsruimte. Handig als je tijdelijk meer winst maakt of later wilt bijstorten.

Hier vind je meer informatie over belastingen voor zzp’ers.

Hoe interessant is fiscale aftrekbaarheid?

Fiscale aftrekbaarheid is ook een interessante regeling. Je inleg verlaagt je belastbare winst. Daardoor betaal je minder inkomstenbelasting nu, en pas belasting bij de uitkering later, meestal tegen een lager tarief.

Vrijstelling in box 1 is ook een regeling om in de gaten te houden. Omdat het geld in een geblokkeerd product zit (banksparen of lijfrente), telt het niet mee als vermogen in box 3. Dat scheelt vermogensrendementsheffing. De fiscus helpt je dus met sparen, zolang je het doel, de pensioenopbouw, serieus neemt.

Hoe begin je met pensioenopbouw als zzp’er?

Het belangrijkste is gewoon beginnen. Je hoeft niet direct de perfecte strategie te hebben. Regelmaat en discipline zijn veel belangrijker. Start met het in kaart brengen van je huidige situatie. Wanneer mag je met pensioen volgens de AOW-regeling? Wat verdien je nu en hoeveel wil je later per maand kunnen uitgeven? Die vragen geven richting.

Daarna bereken je je jaarruimte. Dat klinkt ingewikkelder dan het is. De Belastingdienst heeft een handige rekentool, of je boekhouder kan het zo voor je uitzoeken. Zodra je weet hoeveel ruimte je hebt, kies je een pensioenproduct. Vergelijk aanbieders van lijfrentes of banksparen en let op kosten, rendement en flexibiliteit. Goedkoop is niet altijd goed, maar duur ook niet per se beter.

Het échte geheim?

Automatiseer je inleg. Maak er een vaste maandelijkse overschrijving van, net als je huur of verzekeringen. Zo bouw je ongemerkt vermogen op zonder er elke keer over na te hoeven denken. Evalueer jaarlijks of je nog op koers zit.

Zet eventueel ook een klein deel op een vrije beleggingsrekening. Dat geeft extra flexibiliteit als er zich kansen of noodsituaties voordoen. Niet alles hoeft vastgezet te worden tot je 68ste.

Veelgemaakte fouten bij pensioenopbouw

Zzp’ers maken vaak dezelfde denkfouten als het om pensioen gaat. De grootste? Te laat beginnen. Tijd is je beste vriend bij pensioenopbouw. Hoe eerder je start, hoe meer rendement je opbouwt. Echt, elke maand telt.

Een andere veelgemaakte fout is geen duidelijk onderscheid maken tussen privé en zakelijk sparen. Je pensioenpot hoort apart te staan van je bedrijfsrekening. Als alles door elkaar loopt, verdwijnt je pensioen ongemerkt in je cashflow en raak je het overzicht kwijt.

Sommigen kiezen ervoor om vrij te beleggen zonder plan of belastingvoordeel. Dat klinkt flexibel, maar zonder duidelijke strategie of discipline is het vaak een uitstelactie. Voor je het weet, ben je jaren verder zonder echt iets op te bouwen.

Ook riskant: volledig vertrouwen op de verkoop van je bedrijf of woning als pensioen. De waarde kan dalen, en liquide maken is niet altijd eenvoudig. Spreid je risico’s en zorg dat je op meerdere manieren vermogen opbouwt.

Tot slot: blijf regelmatig bijsturen. Je inkomen, gezinssituatie en de fiscale regels veranderen. Wat nu werkt, is over vijf jaar misschien minder slim. Door af en toe te herzien, houd je grip op je toekomst.

Wat gebeurt er met je pensioen als je stopt of overlijdt?

Bij pensioenproducten op basis van lijfrente of banksparen blijft het geld juridisch van jou zolang je leeft. Stop je met ondernemen, dan blijft je pensioenpot gewoon bestaan. Je kunt je pensioen dan aanhouden of doorsluizen naar een andere aanbieder. Bij overlijden vóór de pensioendatum gaat het opgebouwde bedrag meestal naar je partner of erfgenamen, afhankelijk van de voorwaarden. Controleer dat altijd goed bij je aanbieder.