Wet DBA - De 3 sporen van het kabinet toegelicht

Als je werkt met freelancers is de wet DBA (Deregulering beoordeling arbeidsrelaties) een belangrijke om in de gaten te houden. Op vrijdag 16 december 2022 is een uitgebreide Kamerbrief naar de Tweede Kamer gestuurd. Hierin geeft minister Karien van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) op basis van drie sporen de wensen aan van het kabinet voor regels rondom de arbeidsmarkt en het zzp-dossier voor de komende periode. In dit artikel nemen we je mee in die drie sporen.

Wat is de wet DBA?

Laten we eerst even terug gaan naar de basis. Wat is de wet DBA precies? Wet DBA staat voor wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties en in 2016 heeft de wet de VAR (verklaring arbeidsrelatie) vervangen. De wet DBA is in het leven gebracht omdat deze het aan de ene kant makkelijker zou maken om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. En aan de andere kant de wildgroei aan zelfstandigen zou tegengaan die “oneerlijk concurreren” met vast personeel. De wet bevat geen nieuwe criteria, maar wat wel is veranderd is dat alle partijen in de keten nu verantwoordelijk kunnen worden gehouden voor een schijnconstructie.

De drie sporen van het kabinet.

Het creëren van een gelijker speelveld tussen werknemers en zelfstandigen op het gebied van de fiscaliteit en sociale zekerheid.

Eén van de maatregelen om een gelijk speelveld te creëren tussen werknemers en zelfstandigen is het versneld afbouwen van de zelfstandigenaftrek. Deze gaat van €6.310,- in 2022 naar €610,- in 2027. Daarnaast stelt de minister voor om de fiscale oudedagsreserve (FOR) uit te faseren. De fiscale reservering blijkt niet de zekerheid te bieden dat er daadwerkelijk genoten kan worden van de oudedagsvoorziening, aangezien in ongeveer de helft van de gevallen de oudedagsreserve niet wordt aangewend voor een oudedagsvoorziening. Als het aan het kabinet ligt komt er ook een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen. In het eerste kwartaal van 2023 komt hierover meer informatie.

Meer duidelijkheid over de beoordeling van de arbeidsrelaties

De verduidelijking van de beoordeling zou ervoor moeten zorgen dat het simpeler wordt om bij de start van een opdracht de juiste juridische vorm te kiezen. Kortom, kan een bepaalde opdracht uitgevoerd worden door een zelfstandige, of is er toch sprake van een arbeidsovereenkomst? De verduidelijking zal zitten in het klassieke element, zoals het geven van instructies en het houden van toezicht. Daarnaast is het ook belangrijk om vooraf te toetsen of het werk organisatorisch ingebed is in een organisatie. Organisatorische inbedding zal nadrukkelijker meegenomen worden bij het beoordelen van de arbeidsrelatie. Een laatste belangrijke pijler is het zelfstandig ondernemerschap de werkende. De verschillende onderdelen en de verhouding die ze met elkaar hebben wordt in de komende periode dus onder de loep genomen en dit moet resulteren in een duidelijker onderscheid tussen werknemers en zelfstandigen.

Het versterken en verbeteren van de handhaving

Uiterlijk op 1 januari 2025 wil het kabinet het handhavingsmoratorium opheffen. Oftewel, vanaf 1 januari 2025 moet er ook daadwerkelijk gehandhaafd gaan worden op de wet DBA. Het uitgangspunt van de Belastingdienst is hierbij de burgers en bedrijven zoveel mogelijk zelf verantwoordelijk te laten zijn voor het naleven van de regels. Om het moratorium in 2025 op te kunnen heffen zal er meer duidelijkheid moeten komen over de vraag wanneer een zelfstandige ingehuurd mag worden en wordt verkend of het mogelijk is om branche gericht te gaan werken en handhaven.

De komende maanden worden de plannen verder uitgewerkt. Er wordt in het eerste kwartaal van 2023 een debat gepland over deze Kamerbrief. Vervolgens zal een conceptwetsvoorstel gepresenteerd worden. Experts en marktpartijen kunnen via een internetconsultatie reageren op het wetsvoorstel. Wil je op de hoogte blijven van wijzigingen rondom de wet DBA en andere wetten en regels? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief.